Wat betekent de Wet DBA (de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties) voor freelancers?

Toen ik 21 was, begon ik met freelancen. Ik had mijn eerste paar klussen binnen en voelde me de koning te rijk. Totdat ik mijn eerste factuur stuurde en ontdekte dat het bedrag dat op mijn rekening kwam, wel érg tegenviel. Geen vakantiegeld, geen pensioenopbouw en ineens die dikke btw-afdracht. Bam, reality check! En alsof dat nog niet genoeg was, hoorde ik ook nog eens over de Wet DBA. Moest ik me daar ook nog druk over maken?

Als freelancer of zzp’er werk je samen met verschillende opdrachtgevers. Maar hoe weet je zeker dat je juridisch goed zit? Hier komt de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) om de hoek kijken. Deze wet bepaalt of je écht zelfstandig werkt of dat er sprake is van een verkapte arbeidsrelatie. En geloof me, dat kan flinke gevolgen hebben voor jou én je opdrachtgever.

In deze blog leg ik je uit wat de Wet DBA inhoudt, hoe je risico’s voorkomt en wat de huidige status van deze wetgeving is.

Wat is de Wet DBA?

De Wet DBA verving in 2016 de oude VAR-verklaring en is bedoeld om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Simpel gezegd: de overheid wil voorkomen dat je als zzp’er eigenlijk gewoon een werknemer bent, maar dan zonder de bescherming en voordelen die daarbij horen. Dit betekent dat jij en je opdrachtgever samen moeten zorgen dat er echt sprake is van een zelfstandige opdracht en niet van een verkapt dienstverband. En ja, dat heeft gevolgen voor hoe je werkt en hoe je dit vastlegt. Snappen hoe deze wet in elkaar zit, helpt je om juridisch sterk te staan en verrassingen te voorkomen.

Wanneer ben je officieel zelfstandig, wat zijn de fiscale gevolgen?

De Belastingdienst kijkt naar drie belangrijke punten om te bepalen of je écht als freelancer werkt:

• Persoonlijke arbeid – Voer jij het werk zelf uit of kun je iemand anders sturen?
• Gezagsverhouding – Bepaalt de opdrachtgever hoe, wanneer en waar jij werkt?
• Beloning – Word je betaald voor je werk zonder dat er sprake is van loondienst?

Als al deze drie punten van toepassing zijn, kan de Belastingdienst zeggen dat je eigenlijk in loondienst bent. En dan heb je dus een probleem.

Wat zijn de gevolgen van een verkapte arbeidsrelatie?

Als de Belastingdienst oordeelt dat jij niet écht een zelfstandige bent, dan kunnen de volgende dingen gebeuren:

• Je opdrachtgever moet loonheffingen en sociale premies betalen.
• Je loopt het risico dat je voor die specifieke opdracht niet als ondernemer wordt gezien voor de belasting.
• Er kunnen boetes en naheffingen volgen voor de opdrachtgever.

En geloof me, dat is gedoe dat je liever voorkomt. Dit is precies waarom sommige opdrachtgevers liever geen freelancers inhuren zonder een duidelijke overeenkomst.

Hoe werkt de Wet DBA in de praktijk?

Om je samenwerking juridisch goed vast te leggen, kun je gebruikmaken van een modelovereenkomst.

Wat is een modelovereenkomst?

Een modelovereenkomst is een contract waarin staat dat jij als zelfstandige werkt en niet in loondienst bent. Dit helpt om duidelijkheid te creëren en problemen te voorkomen.

• Je kunt goedgekeurde modelovereenkomsten van de Belastingdienst gebruiken.
• Of je laat je eigen overeenkomst controleren door de Belastingdienst.

Let op: Een modelovereenkomst is geen garantie, maar helpt wel om risico’s te verkleinen. Dit valt allemaal onder de bredere zzp wet, die bepaalt hoe jij als freelancer mag werken.

Wat is de huidige status van de Wet DBA?

Sinds de invoering van de Wet DBA is er veel onduidelijkheid en daarom is de handhaving grotendeels opgeschort. Dit betekent dat je minder snel problemen krijgt, tenzij er sprake is van opzettelijke schijnzelfstandigheid of fraude.

De overheid werkt aan nieuwe wetgeving om de Wet DBA te vervangen, maar tot die tijd blijft het belangrijk om je zaken goed te regelen. De zzp wet is constant in beweging, dus houd de ontwikkelingen goed in de gaten.

Tips om risico’s te vermijden als freelancer

• Werk met een duidelijke overeenkomst – Leg schriftelijk vast dat je zelfstandig werkt en gebruik een modelovereenkomst of juridisch contract.
• Zorg voor meerdere opdrachtgevers – Dit laat zien dat je niet afhankelijk bent van één opdrachtgever en versterkt je zelfstandigheid.
• Voorkom een gezagsverhouding – Zorg dat jij bepaalt hoe, wanneer en waar je werkt. Laat je opdrachtgever hier niet te veel invloed op hebben.
• Gebruik je eigen materialen – Werk met je eigen gereedschap, software en middelen om je onafhankelijkheid te benadrukken.
• Houd je administratie op orde – Zorg dat je kunt aantonen dat je echt als freelancer werkt.

Nieuwe regels, nieuwe wetgeving

De discussie rondom oneerlijke concurrentie wordt steeds groter. De Belastingdienst en de overheid willen voorkomen dat freelancers puur worden ingezet om loonkosten te drukken, terwijl ze in de praktijk net zo werken als een vaste kracht. Als jij als zzp’er diep in een bedrijf zit, meedraait op vaste werktijden, bedrijfsmiddelen gebruikt en structureel taken uitvoert zoals een werknemer, dan loop je het risico om alsnog als werknemer gezien te worden. Dit kan flinke gevolgen hebben, zowel voor jou als voor je opdrachtgever. De focus ligt hierbij steeds meer op organisatorische inbedding: ben je echt een externe specialist, of ben je eigenlijk gewoon onderdeel van het team? Met de nieuwe regels die eraan komen, wordt dit strenger beoordeeld. Daarom is het slimmer om je bedrijf zo in te richten dat je niet in deze grijze zone valt en je écht als zelfstandige opereert.

Eigen diensten zijn altijd beter dan uurtje factuurtje

Veel freelancers beginnen met uurtje factuurtje, omdat het de makkelijkste manier lijkt om snel geld binnen te halen. Maar laten we eerlijk zijn: je tijd is beperkt, en als je alleen op uurbasis werkt, zit er een keihard plafond aan je inkomsten. Bovendien loop je het risico dat de Belastingdienst je ziet als schijnzelfstandige als je te afhankelijk bent van één opdrachtgever. En dat brengt een hoop gedoe met zich mee.

Wat als je je bedrijf zo inricht dat je slimmer werkt in plaats van harder? Denk aan een businessmodel waarin jouw expertise centraal staat en waarin jij de controle houdt, zonder dat je constant uren moet maken om betaald te krijgen. Pakketten, memberships, digitale producten of andere schaalbare diensten zorgen voor structurele inkomsten en meer financiële stabiliteit. Zo werk je toe naar een bedrijf dat niet afhankelijk is van losse opdrachten, maar een duurzaam systeem heeft dat blijft draaien.

Jij bent samen verantwoordelijk met je opdrachtgever om je positie als zelfstandige goed neer te zetten. En geloof me, dat gaat een stuk makkelijker als je niet vastzit in het uurtje-factuurtje model. Wil jij ontdekken hoe je je onderneming strategisch kunt inrichten en financieel sterker kunt maken? Ik help je graag met een coachtraject waarin we jouw verdienmodel optimaliseren en een duurzame strategie opzetten.

Veelgestelde vragen over de Wet DBA

Wat is het verschil tussen de VAR en de Wet DBA?
De VAR gaf opdrachtgevers zekerheid dat ze geen loonheffingen hoefden te betalen. Bij de Wet DBA ligt de verantwoordelijkheid voor het beoordelen van de arbeidsrelatie bij zowel de freelancer als de opdrachtgever. Dit valt onder de bredere zzp wet.

Moet ik een modelovereenkomst gebruiken?
Het is niet verplicht, maar het helpt wel om je arbeidsrelatie helder vast te leggen en gedoe te voorkomen.

Wordt de Wet DBA gehandhaafd?
De handhaving is grotendeels opgeschort, behalve bij opzettelijke schijnzelfstandigheid of fraude.

Wat doe ik als mijn opdrachtgever twijfelt aan mijn zelfstandigheid?
Maak duidelijke afspraken, gebruik een modelovereenkomst en laat zien dat je meerdere opdrachtgevers hebt.

Komt er een nieuwe wet?
Ja, de overheid werkt aan nieuwe regelgeving om de Wet DBA te vervangen, maar wanneer deze precies ingaat is nog niet bekend. Deze nieuwe regels maken deel uit van de bredere aanpassing van de zzp wet.

Conclusie over de wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties

De Wet DBA is bedoeld om duidelijkheid te scheppen over de samenwerking tussen freelancers en opdrachtgevers, maar in de praktijk zorgt het vooral voor veel onzekerheid. Daarom is het cruciaal om je goed te informeren, duidelijke afspraken te maken en je zelfstandigheid te bewijzen.

Freelancen is fantastisch – je hebt vrijheid, je kiest je eigen opdrachten en je bepaalt zelf wat je waard bent. Maar dat betekent ook dat je zelf verantwoordelijk bent voor het juridisch en financieel goed regelen van je zaakjes. Doe je dat niet, dan kan je zomaar in de problemen komen. De zzp wet is continu in beweging, dus blijf scherp en zorg dat je goed voorbereid bent.

Wil jij grip krijgen op je financiën en je bedrijf financieel sterker maken? Plan een gratis gesprek in en ontdek hoe je je business strategisch kunt laten groeien!

Deze blogs vind je misschien ook fijn om te lezen!